Lars Limburg en Thyme van den Beuken zijn beiden pedagoog en makers van de podcast Pedagogisch Verantwoord. We vroegen hen waarom het zo belangrijk is om de juiste vragen te stellen.

Door je eigen bril kijken kan een valkuil zijn

‘Ik hoor weleens mensen zeggen: met dat kind kan ik lezen en schrijven’, aldus Limburg. ‘Daarmee bedoelen ze dat ze precies weten wat ze kunnen doen om dit kind te helpen. Bijvoorbeeld wanneer kinderen heel druk zijn; dan hebben ze een manier gevonden om hen weer te kalmeren. Heel goed natuurlijk, maar dit is ook een valkuil. De pedagogisch professional kijkt door zijn of haar eigen bril. Hierdoor plaatst hij of zij dit kind vooraf al in een bepaalde categorie. Misschien doe je dat vanwege je eigen achtergrond of zaken die jij hebt meegemaakt in je kindertijd. Je gaat onbewust of bewust al ergens vanuit. Allemaal met de beste bedoelingen. Toch creëer je daarmee in je hoofd al een idee van wat er allemaal speelt, zonder dat je de juiste vragen hebt gesteld.’
Van den Beuken vult aan: ‘Op deze manier laat je ontzettend veel informatie en kennis liggen. Misschien is het nodig om door een heel andere bril naar dit kind te kijken en ontdek je zodoende dat er iets anders aan de hand is dan je dacht. Daar kom je alleen achter door de juiste vragen te stellen. Niet alleen aan ouders, maar ook aan je collega’s of, als dit kan, aan het kind zelf natuurlijk.’

Kijk echt naar het kind

Daarnaast benadrukt Limburg dat we vaak maniertjes gebruiken om met verschillende soorten kinderen om te gaan. ‘Als je steeds op dezelfde manier naar drukke of teruggetrokken kinderen kijkt en ze hetzelfde behandelt, wordt het te eenzijdig. Je kijkt niet meer naar het individu. Wanneer je met een collega over dit betreffende kind gaat praten, zal je zien dat diegene er misschien heel anders over denkt. Er kunnen zoveel zaken aan ten grondslag liggen. Misschien liggen ouders in scheiding of is er een baby op komst. Het is dus heel belangrijk om met elkaar te blijven praten. Vooral met ouders.’

Welke vragen kun je stellen?

Limburg en Van den Beuken beamen dat zulke gesprekken veel tijd kosten, maar ze zijn ervan overtuigd dat het ook veel tijdswinst zal opleveren. ‘Overdrachtsmomenten zijn echt heel belangrijk’, aldus Limburg. ‘Daarbij kun je ontzettend veel dingen achterhalen. Je hoeft ouders niet te bestoken met vragen, maar wees gewoon een beetje nieuwsgierig. Vraag hoe het thuis gaat en op het werk. Vaak vinden mensen het heel leuk dat er aandacht aan hen wordt besteed en komen ze vanzelf een beetje los. Beaam bijvoorbeeld dat het soms zwaar kan zijn om een kind op te voeden en vraag niet gelijk waarom hun kind zo lastig is. Het is niet de bedoeling dat je met een vinger gaat wijzen en hen de schuld geeft; dan wordt het geen veilig en leuk gesprek. Bespreek met ouders daarnaast niet alleen de problematiek, maar ook de leuke dingen. Soms komt er een mooi antwoord uit. Wie weet kom je erachter dat een van de ouders een hele drukke baan heeft. Zodoende kun je achterhalen of dat iets te maken heeft met het gedrag van dit kind.’
Van den Beuken: ‘Als een moeder je heeft verteld dat het hectisch is op haar werk, laat het hier dan niet bij. Kom er dan een paar dagen later weer op terug. Vraag hoe het nu gaat en blijf dit contact met de ouder behouden.’

Welke vervolgstappen kun je ondernemen?

Volgens Van den Beuken moeten ouders het gevoel krijgen dat ze met pedagogisch professionals over alles kunnen praten. ‘Soms zien ouders pedagogisch professionals nog als een veredelde oppas. Het is belangrijk om van dat stigma af te komen. Dit kun je doen door een nauwe band met ouders te creëren. Ze moeten echt het idee krijgen dat ze alles met je kunnen bespreken en dat je echt een partner bent in de opvoeding.’
Limburg vult aan: ‘Als je weet dat ouders in scheiding liggen, kun je het gedrag van dit kind beter duiden. Het is daarnaast belangrijk om aan de ouders te vragen wat de kinderopvang nog meer voor hen kan betekenen. Is er iets extra’s wat je voor dit betreffende kind kan doen? Als je een nauwe band met ouders hebt, durven ze hier veel eerlijker over te zijn.’

Hoe komen we van het stigma af?

Van den Beuken beaamt dat het veel tijd kost om deze vertrouwensband op te bouwen. Toch is het heel belangrijk om hieraan te werken, want dit zal volgens hem in de toekomst veel voordeel opleveren. ‘Lange overdrachten vragen om een investering in tijd, iets wat pedagogisch professionals niet altijd hebben. Het is veel gemakkelijker om bij de deur een kort praatje te houden, omdat het soms hectisch is op de groep. Toch is de overdracht ontzettend belangrijk. Op deze manier kun je laten blijken dat je een partner in de opvoeding bent. Anders blijft het stigma van die veredelde oppas bestaan. Als je serieus genomen wilt worden in dit beroep, moet je jezelf willen verbeteren en jezelf blijven ontwikkelen. Zo zien ouders dat je een professional in het vak bent en komen ze de volgende keer vanzelf met hun vragen naar jou toe.’