Want ook al is je bso gevestigd in een rijksmonument, met metersdikke muren en omgeven door grachten, ook al staat je kinderopvanglocatie op de Unesco Werelderfgoedlijst; ook hier geldt net als op vele kinderopvanglocaties: in de ochtend eten we samen groente en fruit. Melisa ruimt de tafel af en brengt de verdeelbakken waar nog een paar laatste stukjes komkommer en banaan in liggen, naar het keukentje achter de meest linkse deuren van het fort. Er zijn wel vier ingangen. Alle vier zijn ze omlijst door knalrode zware openslaande deuren van hout, die de historie van het pand ademen.

De keuken is relatief klein en praktisch, maar aan de eettafel is ruimte voor zeker acht kinderen. ‘Soms zitten we hier in de keuken met een groep kinderen’, vertelt Melisa. Zij werkt nu bijna drie jaar op deze bso-locatie voor kinderen van 7 tot 12 jaar. ‘Vooral als het regent zitten we hier vaker. Dan is het fijn om de groepen te verdelen over de verschillende ruimtes.’ Luka beaamt dat lachend. ‘Het kan namelijk nogal gehorig zijn in het fort als we allemaal binnen zijn. De akoestiek is niet echt fantastisch’, vertelt hij, wijzend naar het gewelfde plafond.

Maar het is zomervakantie dus veel binnen zijn de kinderen deze dagen niet. Het is zelfs zo rustig ín het fort, dat je niet verwacht dat er vandaag toch zeker 22 kinderen een lange dag op de bso zijn. In de zomervakantie is de bso geopend van 8.00 tot 18.30 uur. Dit betekent ook lange dagen voor de pm’ers op de groep. Luka werkt eigenlijk op een andere bso-locatie van Kind&co ludens, bso Luna, maar vandaag hebben de kinderen van Luna de oversteek gemaakt naar Kakola. Niemand klaagt.

Buiten wordt het fort omgeven door een grote, groene ruimte waar de kinderen mogen spelen. Een groep kinderen speelt een potje voetbal boven op de heuvel, anderen hangen in touwen in de bomen of relaxen in de hangmatten. De buitenruimte is afgezet met een houten schapenhek. Maar er is een opening. Bewust. Kinderen waarvan de ouders een zogeheten zelfstandigheidscontract ondertekenen, mogen buiten de hekken spelen. Maar daar gelden wel belangrijke regels voor. ‘Kinderen krijgen een stopwatch mee en mogen niet langer dan 30 minuten spelen buiten het hek’, legt Melisa uit. ‘Na 30 minuten komen ze terug en vertellen ze aan mij of mijn collega dat ze weer terug zijn. Sommigen gaan dan nog eens 30 minuten, maar dan moeten ze zich eerst even melden. Ze mogen nooit alleen buiten de hekken spelen, maar altijd met een of meerdere andere kinderen. Ook zijn er plekken waar ze absoluut niet heen mogen. Vaak lopen wij ook een rondje buiten de hekken, of gaan mee op pad met de kinderen.’

Een groep kinderen staat te popelen om het gebied ‘buiten de hekken’ te laten zien. De opening in het schapenhek ligt enigszins verscholen tussen grote bomen – met daarin hangmatten en touwen – achter het voetbalveld. Het voelt een beetje stiekem om door de hekken te stappen, maar de kinderen lopen vol zelfvertrouwen voorop. Direct nadat we de omheinde speelruimte hebben verlaten, wijst een van de jongens naar een paadje dat rechts naar beneden loopt, richting de gracht. De kinderen weten wat de grenzen van het buitengebied zijn en hoe daarmee verantwoord om te gaan. ‘Daar mag je niet heen.’ Hij loopt een klein stukje naar beneden. ‘Tot hier mag je, maar daarna wordt het te steil.’ De andere kinderen knikken instemmend.

We lopen verder door de beboste omgeving. Een paar kinderen rennen vooruit. ‘Hier hebben we een hut gebouwd! Loop maar achter ons aan.’ De kinderen duiken een verborgen zijpaadje in, en verdwijnen achter de struiken. ‘Pas wel op, want je broek gaat kapot.’ De jongens grinniken. En inderdaad, om bij de hut te komen moet je behendig langs flinke bramenstruiken kruipen. Andere kinderen maken van de nood een deugd en zoeken naar rijpe bramen, die direct in hun mond verdwijnen. Met een touw klimmen we de heuvel weer af, waar een betonnen schuilplaats opduikt. ‘Daar mogen we niet in’, klinkt het. De bunker heeft aan deze kant twee kijkvensters, de een afgesloten met een glazen of plastic plaat, de ander open. De kinderen mogen de bunker niet in, en ze mogen er ook niet opklimmen. Of ze niet stiekem de regels wel eens overtreden? ‘Nee’, klinkt het resoluut. De kinderen mogen buiten de hekken spelen op goed vertrouwen en deze verworven speelvrijheid lijken ze zo te koesteren dat ze elkaar scherp houden op het naleven van de regels die daarbij komen.

Een meisje laat haar stopwatch zien. We zijn 12 minuten en 47 seconden op pad, maar hier buiten staat de tijd al ruim 200 jaar stil. De kinderen gidsen me door het eeuwenoude landschap, waar je als bezoeker de routes niet zomaar weet te vinden. Maar zij kennen de weg. Voorbij de kazerne staan nog veel meer bramenstruiken. Alle kinderen plukken er nu van en laten hun gevonden, bijna zwartrode schatten zien aan vriendjes. ‘Poh, deze is zuur!’, klinkt het. ‘Ik had ook een hele zure’, reageert iemand. De allermooiste bramen zijn het moeilijkst te vinden, ver weg van het pad en beschermd door flinke dorens. ‘Ik kom er niet bij’, roept een jongen jammerlijk. ‘Nou, die zijn dan maar voor de vogels!’