Er zijn genoeg voorbeelden te noemen van ouders die het niet zo nauw nemen met de regels van de opvang. Ze brengen bijvoorbeeld hun kind als het ziek is, of ze brengen of halen de kinderen te laat. Peter de Vries is zelfstandig expert op het gebied van ouderbetrokkenheid binnen het onderwijs, jeugdhulp en de kinderopvang. Daarnaast doet hij als buitenpromovendus een studie naar ouderbetrokkenheid aan de Rijksuniversiteit Groningen. Peter herkent dit communicatieprobleem, en geeft het aan dat het hiervoor snel naar de ouders gekeken wordt: ‘Accepteer dat de balans tussen jou en de ouders een hele lastige is en omarm de risico’s: je kunt ouders niet veranderen. Je kan het beter een uitdaging vinden om dichter tot elkaar te komen. Het is makkelijk om te oordelen over de situatie van de ouders en dat ze hun kind tekort doen, maar ouders brengen hun kind niet zomaar ziek naar de opvang om een dagje vrij te hebben, bij hen zit er vaak druk achter vanuit de werkgever, maar ook vanuit schuldgevoel naar het kind.’

Bekijk de ouder op een andere manier

‘Het begint allemaal met het aanvaarden dat het een probleem is. Je hebt met een hele samenleving te maken, daar komt alles voor: je hebt niet één type ouder. We willen daar één soort ouder van maken.’ Peter geeft aan dat realiteit anders is. Als je dat aanvaart is het een stuk makkelijker om het probleem aan te pakken: ‘Elk gezin is een Netflix-film, met andere woorden: elk gezin heeft een verhaal. Jij speelt een bijzondere – en relatief korte – rol in deze film. Je stapt bovendien halverwege in. Je kent nooit het hele verhaal. Er worstelen mensen met allerlei problemen, dus je hoeft niet gelijk je mening klaar te hebben.’

Hij geeft aan dat de beste manier om met de ouders te praten is door niet direct te oordelen over hun relatie tot het kind: ‘Probeer te ontdekken wat deze ouder beweegt. Als we oordelen zal het ouder nooit het hele verhaal vertellen. Bouw gewoon een goede relatie met ouders op, zodat een ouder zich vrij voelt om open te communiceren. Plan sowieso keer per jaar een gesprek in zodat je de situatie kent. Iemand zei eens tegen mij: “Probeer iemand tevoorschijn te luisteren”. Dat bedoel ik: door te luisteren leer je de ouders echt kennen.’

Je zit samen in een huwelijk

Volgens Peter lijkt de relatie tussen de pm’er en de ouder een beetje op een huwelijk: ‘Je hebt samen de zorg voor de kinderen. Je moet bouwen aan jullie relatie om informatie over te brengen en communicatie mogelijk te maken. Dit komt niet over als je geen goede onderlinge relatie hebt. En extra ingewikkeld: het kan zomaar een conflictueuze relatie worden. Je hebt allebei een andere insteek. Je neemt daarin ouders met wie de communicatie goed gaat snel als voorbeeld – maar dat is niet altijd de werkelijkheid.’

Voor wie is een goede verstandhouding tussen de pm’er en de ouder het belangrijkst? ‘Onderzoek toont aan dat het belangrijk is voor de ontwikkeling het kind. Elk kind heeft recht op goede samenwerking als voorbeeld. Maar dit kan wringen, voor een kind het ingewikkeld als beide partijen twee verschillende werelden zijn. Een kind kiest dan altijd voor de loyaliteit naar de ouders. Ouders en professionele opvoeders moeten wel op één lijn komen om de kinderen niet in de war te brengen. Voel je overigens niet schuldig naar de kinderen toe als het misgaat, ook dat hoort erbij.’

Breng ouders met elkaar in contact

‘ Als ouders elkaar beter kennen, zullen ze elkaar ook makkelijker ondersteunen. Organiseer een bijeenkomst met de kinderen erbij – relatiebijeenkomsten zoals een open huis – zodat ze op hun gemak binnen lopen. Als je een ouder kent waar best opvangmogelijkheden zijn doordeweeks, koppel je die aan een ouder die een minder groot netwerk heeft. Of ken je ouders die het goed regelen als hun kinderen ziek zijn, breng die met ouders in contact die daar minder goed over nadenken.’

Organisaties zullen vinden dat de regels duidelijk zijn als ze in een contract beschreven staan, maar volgens Peter is dat niet altijd zo: ‘Heel veel mensen lezen geen contracten. Er is tegenwoordig een overload aan informatie, ook vanuit de kinderopvangorganisaties. Effect: ze lezen het niet. Alleen als jullie contact goed is zul je de informatie zelf over kunnen brengen.’

Bewaak je grenzen

De belangrijkste tip volgens Peter in oudercommunicatie: ‘Dit klinkt een beetje flauw, maar wees gewoon duidelijk! Pm’ers zijn over het algemeen super lieve en inlevende mensen, maar vinden grenzen aangeven soms lastig. Het is belangrijk om ook duidelijker te zijn daarin. Dat is iets wat je moet leren. Ouders spiegelen bovendien hoe jullie intern met elkaar omgaan. Zorg dat je ook onderling niet over grenzen heen gaat – houd je zelf aan afspraken en spreek elkaar erop aan als het niet goed gaat. Zo kan je binnen de organisatie extra oefenen. Of oefen eens met een acteur.’

Volgens Peter zorgt een ouder die je uitdaagt uiteindelijk altijd een leermoment: ‘Het is nooit leuk om weerstand te ervaren, maar zie het eens als een uitdaging. Óf ze hebben een punt en je leert daar iets van, óf ze leren jou je grenzen aangeven. Zo is het altijd iets positiefs.’