Een pedagogisch coach speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van pedagogisch medewerkers. Hij of zij biedt ondersteuning en helpt medewerkers groeien in hun werk. Maar wat als iemand niet openstaat voor coaching? Wat als een medewerker zich afsluit of simpelweg niet meewerkt? Hoe zorg je er dan voor dat diegene toch met je meebeweegt?
Mique van Gorp is ontwikkelingspsycholoog, trainer en ouder-kindcoach. Dankzij haar ervaring en expertise weet ze wat je kunt doen als een pedagogisch medewerker niet openstaat voor coaching. ‘De grootste uitdaging is het opbouwen van vertrouwen,’ benadrukt ze. Volgens Van Gorp staat of valt alles hiermee. ‘Als het voor een medewerker niet duidelijk is wat je komt doen, wordt het geen open of fijn gesprek,’ legt ze uit. ‘Veel medewerkers denken dat coaching betekent dat ze beoordeeld worden. Een gedachte die ik vaak hoor is: “Je komt me vertellen wat ik verkeerd doe en hoe ik het moet verbeteren.” Het is essentieel om die misvatting direct uit de weg te ruimen.’
Meubels verplaatsen
Van Gorp adviseert om zonder oordeel te luisteren en je terughoudend op te stellen. ‘Je bent er om te ondersteunen, niet om direct te corrigeren. Vraag waar je kunt helpen en kijk samen naar uitdagingen. Vergelijk het met iemand die zomaar jouw huis binnenkomt en direct je meubels gaat verplaatsen. Dat voelt onprettig. Zo kan coaching ook overkomen als je te snel actie onderneemt.’
Geen verantwoording afdwingen
Een veelgemaakte fout is het onbedoeld oproepen van het gevoel dat iemand iets verkeerd doet. Van Gorp vertelt over een ervaring die ze had tijdens een observatie: ‘Ik kwam een groep binnen en de medewerker begon zich meteen te verontschuldigen. Ze zat op de bank met een kind en zei: “Ja, ik zit nu even met dit kindje, hij is niet helemaal fit, maar ik ga zo weer aan het werk.” Ik stelde haar gerust door te zeggen dat ik niet kwam om te oordelen. Sterker nog, het samen zitten met een kind hoort bij goed pedagogisch werk.
Het is belangrijk om verwachtingen te managen, zowel die van jezelf als van de medewerker. Leg uit dat coaching geen controlemechanisme is, maar een middel om samen te groeien.’
Wat als je weerstand tegenkomt?
Weerstand is een veelvoorkomende uitdaging. Wat doe je als een pedagogisch medewerker aangeeft geen coaching nodig te hebben? Van Gorp raadt aan om met open vragen het gesprek te openen. ‘Als iemand zegt dat alles goed gaat, vraag ik: “Fijn! Wat gaat er allemaal goed?” Zo’n vraag zet de medewerker aan tot nadenken. Vaak komen er vanzelf punten naar boven die beter kunnen.’
Soms is weerstand dieper geworteld en vraagt het om meer geduld. ‘Besef dat er altijd iets achter het gedrag zit,’ zegt Van Gorp. ‘Misschien heeft iemand een negatieve ervaring met coaching, is de werkdruk te hoog, of is er angst voor verandering. Probeer die onderliggende oorzaak te achterhalen.’
Oordelen vermijden
Hoe je iets bespreekt, is minstens net zo belangrijk als wát je bespreekt. Stel je ziet dat een medewerker een kind stevig vastpakt. In plaats van te vragen: ‘Waarom deed je dat?’ kun je zeggen: ‘Ik zag dat je het kind stevig vastpakte. Wat gebeurde er?’
Van Gorp benadrukt dat het benoemen van feiten zonder oordeel essentieel is. ‘Zo geef je de ander ruimte om uit te leggen wat er aan de hand is, zonder dat de ander zich aangevallen voelt.’
Daarnaast is het belangrijk om positieve aspecten te benoemen. ‘Pedagogisch medewerkers werken hard. Geef complimenten en laat zien dat je hun inzet waardeert. Dat motiveert en versterkt de vertrouwensband.’
Geduld en kleine stappen
Coaching is een proces dat tijd kost. Van Gorp ziet vaak dat medewerkers die hun werkwijze al jaren op dezelfde manier uitvoeren, sceptisch zijn over verandering. ‘In zulke gevallen stel ik voor om een kleine aanpassing een paar weken te proberen. Gewoon om even te kijken hoe het gaat. Daarna evalueren samen hoe het ging. Vaak zien ze dan zelf dat het toch werkt.’
Geduld en vertrouwen zijn hierbij cruciaal. ‘Je kunt niemand dwingen om te veranderen, maar je kunt wel een omgeving creëren waarin reflectie en groei mogelijk zijn,’ zegt Van Gorp. ‘Bied ruimte voor eigen ideeën en geef medewerkers het gevoel dat zij zelf aan het roer staan.’
Open en transparante communicatie
Openheid en transparantie vormen de basis voor effectieve coaching. Maak duidelijk wat je intenties zijn en benadruk dat de verantwoordelijkheid voor verandering bij de medewerker ligt. ‘Ze moeten zelf het gevoel hebben dat ze een stap vooruitzetten,’ legt Van Gorp uit.
‘Coaching gaat niet om het veranderen van mensen, maar om het ondersteunen van hun ontwikkeling. Het draait om samenwerking, wederzijds respect en het vinden van een balans tussen sturen en loslaten.’
Coaching als maatwerk
Soms, zoals van Gorp zegt, is coaching net als het verplaatsen van meubels: ‘Je hoeft niet meteen alles om te gooien, maar je kunt wel helpen om de ruimte te creëren waarin dingen beter kunnen worden.
Met geduld, vertrouwen en een open houding kun je zelfs de meest terughoudende medewerkers bereiken. Het gaat er niet om wat jíj wilt veranderen, maar om wat jullie samen kunnen verbeteren. Alleen dan wordt coaching een waardevol en duurzaam proces.’
