Wereldwijd maken landen afspraken over duurzame doelen, over onderwijs en opvang met aandacht voor duurzaamheid: voor natuur, klimaatverandering en sociale gelijkheid. Maar hoe doen we dat? Het seminar 'Duurzaamheidspedagogiek in de jonge jaren' van Childcare International probeerde daar een antwoord op te geven.

Hoe zorg je ervoor dat de groene buitenruimte de pedagogische kwaliteit van je organisatie versterkt, met name bij de baby's? Bij het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind (Hogeschool Leiden) ontdekten ze dat vooral de sensitieve responsiviteit erbij te winnen heeft. En het hoeft allemaal niet ingewikkeld te zijn.

Minder luiergebruik door vroegere zindelijkheid én een circulaire luier in de toekomst: dat is de missie van ouders en ondernemers achter het Future Diaper Project. Momenteel loopt er een pilot bij een landelijke kinderopvangorganisatie om ook het luierafval in de kinderopvang te verminderen. Bij kinderopvang Villa Valentijn werken ze al met de wasbare luiers.

Nog net voor het donker wordt, ga ik een rondje lopen. Ter hoogte van de rivier hoor ik een geluid boven mijn hoofd, de dynamiek in de lucht trekt mijn aandacht. Boven mij golft een wolk zwarte vogels. Ze deinen, bewegen en dansen in hoog tempo. Mijn tempo is er vervolgens direct uit, ik sta stil en kijk vol bewondering omhoog.

In april 2021 deed de Geschillencommissie uitspraak over de vraag voor wiens rekening het komt als er geen gebruik kan worden gemaakt van kinderopvang vanwege de 'coronasluiting'. Een vrij belangrijk onderwerp voor de hele branche die de afgelopen twee jaar met coronamaatregelen is geconfronteerd. Advocaat Joost Quant is verbaasd over de uitspraak en hij schrijft in dit artikel waarom de uitspraak volgens hem niet juist is.

In de herfst van 2021 vroeg de BMK aan experts van buitenaf wat zij vinden van de transitie waar de kinderopvang voor staat; van een hybride sector naar een stelsel met een publieke financiering? De discussie tussen BMK-bestuurders en externe experts leverde boeiende vergezichten op. Slechts een aantal weken later vond een kleine aardverschuiving plaats in de kinderopvang: door het coalitieakkoord van december 2021 zijn de panelen gaan schuiven. De transitie is begonnen. Een terugblik op de discussie met een duiding en nawoord door Hélène Smid (BMK) en Maaike Vaes.

In 2018 is de Wet IKK ingevoerd. Het doel van de wet is de kwaliteit van de kinderopvang te verhogen, meer ruimte voor maatwerk te bieden en meer houvast voor de praktijk door een concretere beschrijving van de pedagogische doelen. Uit de praktijk en het eindrapport van bureau Bartels blijkt dat de normen uit de Wet IKK voor een hoop onenigheid zorgen. Bestuurder Ans Keij van Mikz kinderopvang formuleert aanbevelingen voor verbetering.

Sinds oktober vorig jaar beheert het Expertisecentrum Kinderopvang het instrument Pedagogische praktijk in Beeld (PiB), na uitgebreid getest te zijn bij vijftien organisaties. Danina Kooijman van Kibeo Kinderopvang: ‘We merken dat het gesprek over pedagogische kwaliteit op de werkvloer nu veel beter wordt gevoerd.’

Goed nieuws en eindelijk wetenschappelijk bevestigd: goede kinderopvang is goed voor kinderen en de effecten hiervan zijn tot aan hun adolescentie meetbaar. En dat geldt eigenlijk voor alle type kinderen. Ook de gastouderopvang scoort goed. Dat zijn de belangrijkste resultaten van het onderzoek dat hoogleraar Ruben Fukkink samen met anderen uitvoerde met subsidie van ZonMW. Marike Vroom interviewde hem voor 'Kinderopvangtotaal, de podcast', waar hij dieper ingaat op de uitkomsten. In dit artikel een deel van zijn verhaal.

De Multifactor Leadership Questionnaire van Bass en Avolio is een Engelstalige vragenlijst die de eigen leiderschapsstijl in kaart brengt. Een van de uitspraken uit deze lijst is: Ik weeg morele en ethische consequenties mee in mijn beslissingen. U kunt antwoord geven op een vijfpuntsschaal: 1 = geheel niet, 2 = af en toe, 3 = soms, 4 = vrij vaak; 5 = regelmatig of altijd. Bij dit laatste antwoord scoort u hoog op transformatief leiderschap. We doen er nog een: Ik help anderen om hun sterke kanten te ontwikkelen. Als u hoge scores geeft bij deze twee uitspraken, dan afficheert u zich met een transformatieve leiderschapsstijl. Een ander item is: Ik houd alle fouten bij. Een hoge score op deze uitspraak karakteriseert een transactionele stijl. En als u hoog scoort op Ik wacht tot dingen fout gaan en onderneem dan actie, dan heeft u een vermijdende stijl van leidinggeven. De transformationele stijl is het meest effectief volgens onderzoek.

In drie jaar tijd twintig bso+-locaties openen voor kinderen met een extra zorgbehoefte. Het is het ambitieuze plan van Anne-Sophie Schürmann en haar zakelijke partner Olof van den Bout. 'Voor zo'n 70.000 Nederlandse kinderen is er nog geen passende buitenschoolse opvang. Wij willen dat gat dichten.'

Weinig hiërarchie, maar juist zelforganiserende teams die zelfs de planning van kinderen en personeel op locatie doen. YellowBellies vangt met vier vestigingen (Oudewater, Montfoort, Haastrecht en Woerden) en bijna vijftig medewerkers wekelijks 725 kinderen op, met name in de 'buitenspeelse opvang'. De 10-jarige kinderopvangorganisatie heeft een unieke aanpak en de sollicitanten staan in de rij. Vijf vrije vragen aan Steffe Smit (31), die Team Collega Geluk onder zijn hoede heeft.

Betere kansen voor kinderen in Amsterdam-West. Met dat doel voor ogen praten de scholenstichting AWBR en kinderopvangorganisatie AKROS over nauwe samenwerking en wellicht in de toekomst zelfs een fusie. Ze willen kindcentra opzetten die elk uniek zijn en goed aansluiten bij wat kinderen in de buurt nodig hebben. Bestuurders en praktijkmensen aan het woord. 'Niet één uniform concept, maar maatwerk.'

De verkoop van bamboeservies is sinds februari 2021 verboden door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Voor de mensen die het op de kinderopvang of thuis hebben, raadt zij het gebruik ervan af. Ook melamineservies voor warm eten bij kinderen tot 3 jaar doet ze in de ban. Vervelend, want veel kinderservies is hiervan gemaakt. Hoe kun je het melamine- en bamboeservies herkennen en wat is precies het probleem?

Een groene bso is niets nieuws, maar Natuurfontein in Amsterdam gaat een flinke sprong verder dan 'lekker vaak naar buiten'. Directeur Jeroen Hilbrink: 'Wij komen nauwelijks binnen. Duurzaamheid en buitenzijn zitten in ons DNA. We willen een wereld creëren waarin het contact tussen kind en natuur weer vanzelfsprekend is.' Een middag bij een natuurkinderopvang met grote ambities.

Ondanks jaren van voorbereiding lukt het niet altijd om de vorming van een Integraal Kind Centrum (IKC) tot een goed einde te brengen. De redenen kunnen sterk uiteenlopen, variërend van een gebrek aan vertrouwen tussen de deelnemende partijen tot een gemeente die roet in het eten gooit. Twee praktijkgevallen waar vier IKC-adviseurs hun mening over geven.

Een kindje krijgen heeft een enorme impact op het leven van de kersverse ouders. Er verandert van alles, waaronder de rol van beide partners. Tel daar het slaapgebrek bij op en de deur staat wagenwijd open voor stress- en conflictsituaties. Hoe kunnen kinderopvangorganisaties als opvoedpartner ouders voorbereiden op én begeleiden bij het ouderschap? Met de Ouderacademie biedt Ellen Buschman trainingen voor (aanstaande) ouders en ziet zij kansen liggen voor de kinderopvang.

Leiderschap wordt van je verwacht als je een team aanstuurt. En al helemaal als er een crisis is. En van een crisis kunnen we ondertussen toch wel spreken. Corona is twee jaar geleden gekomen en helaas nog niet vertrokken. Tel daarbij een personeelstekort dat aan het ontstaan is op en je hebt in mijn ogen op z'n minst een serieuze situatie. Gelukkig kon de sector redelijk doordraaien er zijn we er dusver niet slecht uitgesprongen. De financiële schade bleef bij velen beperkt door het terugbetalen van de eigen bijdrage aan ouders na de lockdowns. De politiek is zich bewust van de taak en verantwoordelijkheid van ons werk. En dan is er nog de vraag om meer arbeidsparticipatie door de vergrijzing. Kortom: kinderopvang telt mee! En onze pedagogisch medewerkers hebben het ondertussen door alle regelgeving plus de verwachtingen van ouders drukker dan ooit.