Er is op dit moment een consolidatieslag gaande waarbij ondernemers in de kinderopvang te maken hebben met een snel veranderende markt en waarin vooral de relatief kleinere organisaties worden overgenomen. Deze explosieve groei van het aantal overnames heeft vooral te maken met toenemende regeldruk, de steeds hogere verwachting ten aanzien van het onderscheidend vermogen van de kinderopvang organisatie, maar ook de positieve dynamiek in de fusie- en overnamemarkt in de kinderopvang.
Toenemende wet- en regelgeving
De toenemende regeldruk vanuit de overheid heeft grote impact op de sector. Arno Dielesen, overnamespecialist kinderopvang bij Match Plan Fusies en Overnames, vertelt: ‘Wij hebben de afgelopen jaren veel verschillende partijen binnen de kinderopvang begeleid bij een aankoop- of verkooptraject. Wij zien daarbij dat met name de relatief kleine organisaties (1 tot 5 locaties) moeite hebben met de aangescherpte kwaliteitsregelgeving. Het gevolg is dat zij onzekerheid en druk voelen en steeds vaker afzien van het ondernemerschap. De grotere organisaties hebben door hun omvang minder moeite met deze aanpassingen. Dit zorgt ervoor dat wij bij Match Plan een trend zien waarbij de grote kinderopvangorganisaties de kleinere concullega’s overnemen.’
Onderscheidend vermogen
Maar niet alleen de voortdurend veranderende wet- en regelgeving zorgt voor deze toename in het aantal overnames. Ook ouders verlangen naar grotere flexibiliteit en meer onderscheidend vermogen van de kinderopvangondernemers. Arno Dielesen: ‘Hoewel bereikbaarheid nog steeds de belangrijkste afweging is bij ouders, is er een trend zichtbaar waarbij ouders bereid zijn om een grotere reisafstand te overbruggen als er sprake is van een alternatief concept.’
Voorbeelden hiervan zijn opvangorganisaties met focus op thema’s zoals groene kinderopvang, sporten, duurzaam speelgoed en afvalscheiding. Ook de agrarische kinderopvang is populair, waarbij kinderen kennis maken met dieren en het kweken van voedsel. Deze verandering van verwachtingspatronen bij ouders resulteert in extra druk bij de ondernemers. Zeker voor ondernemers voor wie het niet mogelijk is om te voldoen aan deze verhoogde kwaliteitseisen en marktontwikkelingen. ‘Zich aansluiten bij een grote organisatie is dan een logische stap,’ aldus Dielesen.
Match van culturen
Dielesen weet waarover hij praat, want hij is zelf kinderopvangondernemer geweest en heeft zijn bedrijf met ondersteuning van een adviseur verkocht aan een strategische koper. ‘Ik heb toen gemerkt dat een goede match van culturen heel belangrijk is,’ vertelt hij. ‘Koper en verkoper moeten elkaar begrijpen en een vergelijkbare manier van werken hebben. Een bedrijf dat zeer strak georganiseerd is, combineert lastig met een bedrijf dat een losse stijl hanteert.’
Verder benadrukt Dielesen het belang van een goede voorbereiding. ‘Zorg dat je administratie en operationele sturingsinformatie op orde is. Dat lijkt een voor de hand liggend advies, maar we maken het regelmatig mee dat de informatie niet up-to-date is of slordig samengesteld. Dat maakt gesprekken met een koper lastig en het doen van een passende bieding door een koper zeer lastig. Ook de controle van de boeken is hierdoor natuurlijk lastiger en kan leiden tot extra voorwaarden.’
Te verwachten omzet
Ook is het van belang een goed inzicht te kunnen bieden in de te verwachten omzet en cashflow van de komende jaren per locatie en/of type opvang. ‘Dat is immers van belang voor de koper. De resultaten uit het verleden zijn eigenlijk alleen maar relevant voor zover ze iets zeggen over de waardeontwikkeling in de toekomst. En als je als verkoper dan zegt: ‘Och, dat komt wel goed,’ dan overtuig je een koper natuurlijk niet.’
Maar misschien wel het belangrijkste van een goede adviseur is dat deze je over het dode punt in de onderhandelingen heen kan helpen en zaken in perspectief te zien. En dat is iets wat zich eigenlijk in elk verkooptraject voordoet. ‘Je moet je voorstellen: zo’n verkoopproces duurt een half jaar tot een jaar. Dan komt er onvermijdelijk een moment dat je zegt: pfff, nou ben ik het zat, ik wil het niet meer.’
‘Ga jij maar een blokje om’
Bij de verkoop van zijn eigen bedrijf was dat het moment waarop de tegenpartij hem voor de derde keer op een dag dezelfde vraag stelde en conclusies getrokken werden waar ik pertinent niet mee eens was. “Ik gaf toen aan dat ik het bijltje erbij neer wilde gooien. Mijn adviseur zei toen: Kom Arno, ga jij maar een blokje om en neem even afstand. Ik regel het wel en zal de communicatie even alleen voeren.”
“Weet je wat het is: je bent op zo’n moment emotioneel te veel betrokken. Een goeie adviseur is wel betrokken, maar niet emotioneel. Hij of zij kijkt er zakelijk naar, en dat kan op een bepaald moment in de onderhandelingen goud waard zijn, ook gezien zijn ervaring met soortgelijke situaties en transacties.”
Politieke veranderingen?
Er zitten mogelijke veranderingen in overheidssteun aan te komen die de kinderopvang voor veel investeerders aantrekkelijk maakt. Zo gaan er de laatste tijd steeds meer stemmen op binnen de politiek om de kinderopvang (deels) tot basisvoorziening te maken. Veel kleinere kinderdagverblijven worden daardoor opgekocht door grotere ketens. Een ontwikkeling die ervoor zorgt dat er minder nieuwe partijen op de markt komen die kinderopvang aanbieden en het voor de kleinere organisaties ook financieel gezien aantrekkelijk maakt om een verkoop te overwegen.
Bron: Match Plan Fusies en Overnames
