Op verschillende plekken in ons land zien we nieuwe vormen van samenwerking ontstaan: samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs, maar ook samenwerking met welzijn en jeugdhulp. Een brede inventarisatie van onderzoeksbureau Oberon in 2019 liet zien dat een kwart van de kinderopvang- en basisschoollocaties deze samenwerking vormgeeft in een integraal kindcentrum. 'Dat is meer dan alleen een bordje ophangen', zo viel te lezen in de factsheet bij het rapport. Bij de Onderwijs Research Dagen van juli 2021 was er aandacht voor deze interprofessionele samenwerking 'rondom het jonge kind': wat is er nog meer nodig dan het ophangen van een bordje?

In binnen- en buitenland zijn diverse studies uitgevoerd waarin de effecten van kinderopvang op de ontwikkeling van kinderen zijn onderzocht. Er is daardoor een nieuwe stap mogelijk voor onderzoek, beleid en praktijk: we hoeven niet meer te varen op de uitkomsten uit één studie, maar kunnen nu verschillende onderzoeksresultaten integreren in één brede overzichtsstudie.

In 2006 publiceerden Gilliam en Shahar alarmerende Amerikaanse cijfers over kinderen die (tijdelijk) werden verwijderd van de kinderopvang in Massachusetts. De natie werd opgeschrikt door de hoge cijfers: 2,7% van de kinderen werd weggestuurd, dertien keer zoveel dan op de Amerikaanse basisschool. Later onderzoek bevestigde dit beeld voor andere staten. Longitudinale studies lieten ondertussen zien dat verwijdering van de voorschool een stevige voorspeller is van een moeizame schoolloopbaan. Soms zelfs zo moeizaam dat deze in de gevangenis eindigt. De richtlijnen werden rond 2010 in allerlei staten aangescherpt. Verwijdering van een kind was niet langer toegestaan. Tenzij er heel zwaarwegende redenen zijn.

Welke kenmerken van een kind in de kinderopvang voorspellen het welbevinden en de sociaal-emotionele ontwikkeling? Eén voorspeller die telkens naar voren is gekomen, is het temperament van het kind. Maar temperament is een breed begrip. Kan dit iets concreter worden gemaakt voor ouders en pedagogische professionals? Het NCKO heeft enige tijd geleden een studie uitgevoerd waarbij jonge kinderen werden gevolgd in de kinderopvang van hun eerste tot hun tweede levensjaar. Een nieuwe analyse van de gegevens uit deze studie geeft nu een nieuw antwoord op een vaak gestelde vraag.

Onderzoek naar het brein staat volop in de aandacht. De bevindingen uit dit neuropsychologische onderzoek zijn door Jelle Jolles in het nieuwe boek Leer je kind kennen vertaald naar de opvoeding en het onderwijs. Kan de kinderopvang hiervan ook profiteren?