Voor de coronacrisis stelde ik het al eens aan de kaak in een column; kinderen waarvan de week volkomen is dichtgespijkerd met groepsactiviteiten en wisselende begeleiders en verzorgers. Geen rustpunt, geen moment om alleen te spelen, te hangen, zelf tot iets te komen. Geen tijd om ervaringen rustig te verwerken. Dat verwerken is belangrijk voor ieder mens; volwassene of kind. Even je 'downloads' in een mapje in je hoofd stoppen.

Kinderen leren door te spelen, dat weten we allemaal. Maar hoe werkt dat leren dan precies? En hoe kun je een kind daar nog beter in begeleiden? In dit dossier ontdek je hoe het jonge kinderbrein werkt en hoe je kinderen helpt hun ontwikkeling én spel te verdiepen en te verrijken.

Weer of geen weer, elke dag worden de kinderen per fiets en bakfiets opgehaald en gaan ze rechtstreeks van school naar de buitenlocatie. De Natuurfontein-medewerkers gebruiken de Urban Nature kaart van Amsterdam. Hierop staan alle buitenspeelplaatsen, van kinderboerderij tot park, bos en slootkant. De plek wordt gekozen op basis van het weer, maar regen houdt ze niet tegen.

Iedereen weet dat buitenspelen belangrijk is, en toch doen kinderen het veel te weinig. Terwijl de positieve effecten natuurlijk talrijk zijn: kinderen worden minder snel ziek, slapen beter en het is vooral goed voor hun ontwikkeling. De kinderopvang kan hierin een positieve rol spelen: kies lekker vaak voor buitenspel en buitenactiviteiten. Ja, óók als het buiten koud en nat is.

Een peuter die op de bank springt of een kind dat een ander kind bijt: hoe maak je kinderen op een goede manier duidelijk dat dat niet mag? Pedagoog Annemiek Waage van professioneelopvoeden.nl pleit voor de Gordonmethode in de kinderopvang: communiceren op basis van respect en gelijkwaardigheid.

Jessica Donders (44) is al achttien jaar gastouder bij haar eigen Our Sweet Home. Ze is moeder van twee zoons en heeft een pleegdochter. Het vroegkinderlijk trauma van haar pleegdochter heeft haar geïnspireerd om als zich als gastouder te specialiseren in traumasensitief opvoeden.

Steffe Smit (31) werkt bij YellowBellies: 'buitenspeelse opvang' in Oudewater, Montfoort, Haastrecht en Woerden. De teams hebben een 'captain' en ze bepalen niet alleen hun activiteiten zelf, maar doen ook hun eigen kind- en medewerkerplanning.

Jong geleerd is oud gedaan. Als kinderen een goede lichaamshouding aanleren en voldoende bewegen, voorkomt dat rugpijn op latere leeftijd. Maar wat is eigenlijk een goede houding? En hoe zorg je dat kinderen in beweging blijven?

Documenteren is meer dan leuke foto's in de ouder-app zetten of een voorgeprogrammeerde observatielijst van een kind invullen. Met documenteren raak je intens betrokken bij het werk van de kinderen en leg je de belangrijke momenten in hun leerproces vast. Door dit te delen met de kinderen, met elkaar en met de ouders, groeit ieders betrokkenheid bij wat er in de groepen gebeurt. Zo versterk je met je documentatie het pedagogisch proces: het geeft betekenis aan de ervaringen in de groep en helpt kinderen hun plek in de groep in te nemen.

Als je langer in de kinderopvang werkt, zijn er zoveel kinderen 'door je handen' gegaan. Elk kind met een eigen verhaal. Van sommige kinderen blijft het verhaal nog lang in je hoofd hangen. Misschien vraag je je af: wat zou er van dit kind geworden zijn? Hebben we het wel goed gedaan? In dit nummer: het verhaal van Cécile (niet haar echte naam).