Kinderopvangorganisatie Korein heeft de functie van intern begeleider in de kinderopvang verder uitgebouwd in Kluppluz. Zij hebben expertise opgebouwd over zorgkinderen, tijdens deze sessie biedt Kluppluz u deze expertise aan. Binnen het samenwerkingsverband zijn zij actief op het vlak van preventie en vroeg signalering in de reguliere kinderopvang. Dit doen ze door de inzet van een intern begeleider kinderopvang (sinds 2014) die vanuit haar expertise m.b.t. kinderen die een extra ondersteuningsbehoefte hebben te ondersteunen.

Deze ondersteuning wordt regulier aangeboden, maar zonodig ook ambulant of in gespecialiseerde groepen. Hiermee voorkomen ze in veel situaties dat kinderen uitvallen of aangewezen zijn op een kostbare voorziening voor behandeling. De ondersteuning bestaat vooral uit licht pedagogische ondersteuning en/of opvoedondersteuning aan ouders. Ze vergroten hiermee ook de expertise van de pedagogisch medewerkers en dragen bij aan passende en inclusieve kinderopvang.
Caroline van der Hulst, gebiedsmanager bij Korein Kinderplein

Op het terrein van de Borgloschool, in de Deventer wijk Borgele, opende in maart 2017 KindCentrum Borgele. Naast de Borgloschool voor regulier openbaar basisonderwijs (Stichting Openbaar Primair Onderwijs Deventer) hebben drie organisaties hier hun onderdak gevonden. Partou Kinderopvang zit er met twee groepen dagopvang (0 – 4 en 2 – 4 jaar) en een groep buitenschoolse opvang. De Linde, school voor speciaal onderwijs voor leerlingen met een verstandelijke beperking of meervoudige beperkingen (onderdeel van De Onderwijsspecialisten), heeft er een plekje. Orthopedagogisch Dagcentrum ’t Lantaarntje (Stichting De Parabool) is de vierde organisatie. Samen met de gemeente zijn ze eigenaar van het gebouw; samen zorgen ze ervoor dat alle kosten worden betaald, inclusief de kosten van een algemeen directeur. Hoe werken ze samen, welke faciliteiten worden gedeeld en wat levert de samenwerking op en hoe passen ze dit binnen de huidige wet- en regelgeving?
Huub de Haan, algemeen directeur KindCentrum Borgele

Leren van ontwikkelingen in het buitenland over inclusie betekent dat we een systeem niet kunnen kopiëren. Daarin ligt altijd een beperking besloten. Leren van inclusie in het buitenland is echter ook meer dan projecten of voorbeelden kopiëren. Wat we kunnen leren is om te beginnen het inzien dat inclusie in elk land een andere nadruk heeft en dat het goed is te beschrijven of we praten over fysieke beperkingen of leerachterstanden of over diversiteit. Dat maakt wel een verschil in aanpak. Deze helderheid in de definitie is van belang ook voor de discussie in Nederland. Wat we ook kunnen leren is de gelaagdheid van een succesvolle aanpak. Het is altijd de politieke kant ( hoeveel geld is beschikbaar) maar ook de initiële opleidingen ( wat leren de leerlingen daar over inclusie) de bijscholing on the job maar ook de samenwerking met onderwijs, hulpverlening en welzijnswerk. We zijn in Nederland in zijn algemeenheid te zeer bezig met een aspect.

Ervaringen in het buitenland laten ook zien hoe ingewikkeld we in Nederland moeten werken met een nogal ingewikkeld systeem met vele partners die ook verschillend worden gefinancierd, verschillend worden aangestuurd enzovoort. Hoe kunnen we daarvan leren door een betere samenhang en afstemming. Daardoor kan er ook inspiratie komen om naast nu succesvolle projecten te starten ook moeten blijven werken aan verbeteringen in Nederland.

Maar we kunnen ook inspiratie ophalen aan de hand van voorbeelden die ons vooral laten zien waar we bijna onbewust ons zelf grenzen opleggen die ook zonder grote systemwijzigingen kunnen worden opgeheven. Als een voorbeeld naast andere onze sterke – onnodig sterke –  nadruk op veiligheid of de positie van professionals als “lone warriors” in plats van teamplayers. Dit aan de hand van voorbeelden uit Denemarken, Zweden, Duitsland, Slovenië, het VK en België.
Serv Vinders, eigenaar Serv Vinders Advies

Teamleden brengen eigen casuïstiek in die betrekking hebben tot inclusieve kinderopvang. Casussen kunnen situaties zijn die ze hebben meegemaakt of die ze zouden willen op willen lossen? Vanuit het oplossingsgerichte gedachtengoed bekijken we de casussen en onder begeleiding van de workshopleiders worden de pijlen gericht op de kracht van oplossingsgericht werken. Zo bespreken we o.a.: Wat werkt? Waar wil je naar toe? Wie of wat zou je hierbij kunnen helpen? Het team helpt elkaar door te focussen in het denken in mogelijkheden en door het geven van positieve feedback. Natuurlijk nemen de workshopleiders ook hun eigen praktijkervaring mee m.b.t. inclusieve kinderopvang. Na afloop van de workshop ontvangt ieder deelnemer per locatie het intervisie-spel ‘Doe eens Iets Anders’ om zelf met hun eigen team op aan de slag te gaan.
Mirjam Meeuwissen, pedagoog, docent, coach en manager en Master SEN (Special Education Needs), Tesse Nuijten orthopedagoog en eigenaar van een kinderdagverblijf, Marga van der Linden, trainer, coach en manager, docent omgangskunde en Master SEN (Special Education Needs)

Kinderen met ontwikkelingsachterstanden of stoornissen worden op een regulier kdv/psz of bso worden opgevangen met behulp van ondersteuning op maat vanuit OKIDO.
Antje Dijk, beleidsadviseur VVE/kinderopvang en zorg, Gemeente Amsterdam en Mirjam Vermond, coördinator OKIDO

De driejarige peuter is niet een beetje kwaad, ze ligt ziedend van woede met haar vuisten op de grond te beuken. Een jongen uit groep drie gooit een baksteen door het raam. En nu je hoort dat een vroeger opvangkind het verkeerde pad op is gegaan, denk je opeens terug aan zijn gefrustreerde gehuil als baby. In deze sessie hoor je meer over de (achtergronden van de) ontwikkeling van antisociaal en gewelddadig gedrag en de link met opvoeding.

• Kun je al op jonge leeftijd herkennen welke kinderen in de toekomst antisociaal, opstandig en crimineel worden?
• Welke factoren spelen een rol bij de ontwikkeling van antisociaal gedrag volgens wetenschappelijke theorieën en onderzoek?
• Hoe kunnen opvoeding en pedagogisch handelen de (verdere) ontwikkeling van antisociaal gedrag tegengaan?

Merel van Dorp, sociaal wetenschapper en hoofdredacteur van jeugdzorgvakblad Jeugd&Co

In Rotterdam is er op het merendeel van de basisscholen een voorschool met een vve-aanbod. Voor- en vroegschool werken intensief samen. Maar dat is niet alles: er zijn schoolmaatschappelijk werkers én voorschools maatschappelijk werkers verbonden aan elke locatie. Zo ontstaat niet alleen een doorlopende lijn van voor- naar vroegschool maar is er op alle leeftijden een sterke verbinding met sociaal werk. Mustapha Igozoul, werkzaam bij het Servicepunt Schoolmaatschappelijk Werk, vertelt ons meer over de Rotterdamse aanpak.“Met alleen samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs ben je er niet. De (voor)school maatschappelijk werkers zijn onmisbaar. De overdracht naar het onderwijs is goed geregeld, leerkrachten, leidsters en ouders kunnen ergens terecht met hun signalen en er kan snel naar andere hulp toegeleid worden als dat nodig is.”
Mustapha Igozoul, beleidsadviseur/trainer/ontwikkelaar bij Servicepunt Schoolmaatschappelijk Werk Rotterdam

In Hoorn wordt gebouwd aan een IKEC, een integraal kind expertise centrum. Binnen dat expertisecentrum wordt samengewerkt door PO, Speciaal onderwijs, kinderopvang en jeugdhulp. Er zijn er alweer nieuwe stappen gezet om toe te werken naar een expertisepunt binnen een IKC met een flexibel aanbod voor kinderen.

Het IKEC Hoorn wordt een specialistische kindvoorziening waar specialistisch onderwijs, jeugdhulp en kinderopvang nauw samenwerken voor kinderen van 0-12 jaar. In 2017 zijn we alvast gestart met het IKEC voor het jonge kind (2,5 – 7 jaar). Binnen het IKEC wordt vanuit de expertisefunctie samengewerkt met regulier onderwijs, kinderopvang en peutergroepen. Dit met een flexibel aanbod en aanpak met als doel een sterke pedagogische basis bieden voor alle kinderen en zoveel mogelijk thuisnabij.
Margôt Koekkoek, zelfstandig adviseur in Onderwijs en Kindcentra ontwikkeling en Tjarde Soppe, coördinator van het IKEC jonge kind

In Nijmegen is een Maatschappelijke Business Case gemaakt van inclusief werken (met kinderopvang en primair onderwijs als vindplaats voor vroegsignalering en vroegbehandeling). In deze workshop wordt voor gemeentes duidelijk: wat levert inclusief werken nu eigenlijk op? Voor kinderopvang, primair onderwijs en jeugdhulp biedt deze Maatschappelijke Business Case argumenten om binnen de eigen gemeente te lobbyen voor subsidiepotjes. Een uitwerking van de plenaire sessie.
Emma Verheijke, managing partner, onderzoeks- en adviesbureau Sinzer en Elianne Vossen, projectmanager Passende Kinderopvang

In november 2017 heeft een grote groep bestuurders uit onderwijs, samenwerkingsverbanden passend onderwijs, kinderopvang en jeugdzorg Schotland bezocht. Doel was om samen te verkennen hoe zij inclusive education meer kunnen vormgeven in Nederland. Organisator was de Associatie voor Jeugd, een breed en innovatief netwerk van bestuurders betrokken bij zorg voor jeugd in Nederland.

Tal van initiatieven zijn het concrete resultaat van deze reis. Waaronder de ‘school van de toekomst’. Op 10 plaatsen in Nederland wordt er samen gewerkt aan het vormgeven van inclusieve (speel)-leeromgevingen voor kinderen. Aangesloten wordt bij de principes van Pedagogisch PACT over de kracht van interprofessioneel werken.

Wil je meer weten over inclusie in Schotland en hoe in Nederland hier verder aan gewerkt wordt? Kom dan naar deze workshop.
Anki Duin en Gerdi Meyknecht, projectleiders PACT voor Kindcentra

Op Brede school Het Talent en kinderopvang Goudwinde is sinds enige jaren een jeugdhulpmedewerker aan het team toegevoegd. Dit versterkt niet alleen de pedagogische omgeving van het jonge kind, maar laat eveneens een sterke terugdringing zien van kinderen in de langdurige tweedelijnszorg en zorgt voor een nog lagere uitstroom naar het speciaal (basis)onderwijs. Deze preventieve manier van werken in een interprofessioneel team, is onder Pedagogisch PACT ontwikkeld, maar gaat nu project-onafhankelijk door. Er wordt een opschaling gemaakt door een familieschool te ontwikkelen. Ook schuift de wetenschap aan om de effecten op lange termijn zichtbaar te maken.

Verder gaat Elleke Muller graag in op vragen als: wat komt kijken bij het vormgeven van deze samenwerking? Welke keuzes durven zij te maken? Hoe verhoudt deze manier van inclusief werken zich tot andere zorgaanbieders of het sociaal wijkteam? Hoe ervaren ouders deze manier van werken?
Elleke Muller, Unitregisseur en mentor Brede school Het Talent, ambassadeur voor Pedagogisch PACT

De driejarige peuter is niet een beetje kwaad, ze ligt ziedend van woede met haar vuisten op de grond te beuken. Een jongen uit groep drie gooit een baksteen door het raam. En nu je hoort dat een vroeger opvangkind het verkeerde pad op is gegaan, denk je opeens terug aan zijn gefrustreerde gehuil als baby. In deze sessie hoor je meer over de (achtergronden van de) ontwikkeling van antisociaal en gewelddadig gedrag en de link met opvoeding.

• Kun je al op jonge leeftijd herkennen welke kinderen in de toekomst antisociaal, opstandig en crimineel worden?
• Welke factoren spelen een rol bij de ontwikkeling van antisociaal gedrag volgens wetenschappelijke theorieën en onderzoek?
• Hoe kunnen opvoeding en pedagogisch handelen de (verdere) ontwikkeling van antisociaal gedrag tegengaan?

Merel van Dorp, sociaal wetenschapper en hoofdredacteur van jeugdzorgvakblad Jeugd&Co