Miranda Rep, mede-directeur van Confriends, trainer en ontwikkelaar van Spelenderwijs Bewegen, vertelt dat de motorische ontwikkeling van kinderen in Nederland er flink op achteruitgaat. ‘Dan heb ik het over vaardigheden als rennen, springen, gooien en vangen. We zien dat kinderen steeds minder buitenspelen. Ouders vinden het niet altijd veilig buiten en kinderen kiezen ook vaak voor schermpjes. Dit is zorgelijk, want buitenspelen en bewegen is zo ontzettend belangrijk voor kinderen. Niet alleen voor de motoriek, maar ook voor het ruimtelijk inzicht, zelfvertrouwen en de sociale vaardigheden. Zelfs de taalvaardigheid wordt erdoor beïnvloed. Beweging is namelijk stimulerend voor het hele brein.’

Kinderen willen gewoon bewegen

Miranda deed een onderzoek in opdracht van de gemeente Den Haag. ‘We onderzochten zestien peuterlocaties en hielpen hen bij te dragen aan de motorische ontwikkeling van de kinderen. Uit het onderzoek kwam naar voren dat er in de kinderopvang nog heel wat kansen liggen op het gebied van beweegactiviteiten.’

Hoe dat zit, legt Miranda graag uit. ‘Kinderen willen nu eenmaal bewegen, dat zit er van jongs af aan al helemaal in. Soms wordt dit als lastig ervaren op de groep. Je bent al snel geneigd kinderen te stoppen als ze over de groep heen rennen. Logisch als er ook kleintjes over de vloer kruipen. Toch zou het goed zijn om ze op dat moment, of later, een alternatief te geven. Een kleine beweegactiviteit zodat ze hun energie beter over de dag heen kwijt kunnen.’

Miranda vervolgt: ‘Ik hoor wel eens van professionals dat ze dat juist niet willen doen, omdat de kinderen daar nog drukker van worden. Dat snap ik, het is natuurlijk niet handig om met zestien stuiterballen aan tafel te gaan.’ Toch is volgens haar juist het tegenovergestelde het geval. ‘Als je ziet dat kinderen behoefte hebben aan beweging, geef daar dan vooral aan toe. Juist als je even met de kinderen beweegt, geef je ze de kans om daarna weer rustig te worden. Ze kunnen zich vervolgens beter focussen en ook de sfeer gaat ervan omhoog. Als je de activiteit op een rustige manier afsluit, zal je zien dat ze daarna heel kalm aan tafel kunnen gaan.’

Wat kun je met de kinderen doen?

Miranda Rep heeft een eindeloze lijst met beweegideeën die je gemakkelijk met de kinderen op de groep kunt doen. ‘Stel je merkt dat ze druk worden. Zeg dan bijvoorbeeld: “We gaan nu allemaal als een kikker springen of we rollen over de grond als een komkommer.” Je kunt er ook een dobbelsteen bij gebruiken met insteekkaarten. Op iedere kant van de dobbelsteen staat dan een beweegidee. Heel handig, de kinderen gooien zelf en doen de beweging vervolgens na. Leuk om deze dobbelsteen standaard in je dag te implementeren. Bijvoorbeeld vlak voor het eten. De activiteit duurt maar drie minuten, je hebt er weinig spullen voor nodig en de kinderen kunnen zich daarna beter focussen op het smeren van hun boterham.’

Denk klein

Volgens Miranda bewegen veel kinderopvanglocaties vaak al buiten met de kinderen en ook in het speellokaal. ‘Het is natuurlijk ontzettend goed om iedere dag naar buiten te gaan of te bewegen in een gymzaal. Toch liggen er juist nog veel kansen om meer te bewegen op de groep zelf. Pak bijvoorbeeld sjaaltjes en ga gek dansen op muziek. Je kunt ook kartonnen dozen neerzetten waar de kinderen in en uit kunnen springen. Tape doet ook wonderen, dat plak je op de vloer en daar laat je de kinderen dan overheen balanceren. Het leuke daarvan is dat het niet veel ruimte in beslag neemt en je later de tafels en stoelen er gewoon weer overheen kunt zetten. Je hoeft dus echt geen complete gymles te geven, maar een actieve houding is wel belangrijk. Als je buiten op het plein staat, is het toch verleidelijk om gezellig met je collega’s bij te kletsen. Dat kan natuurlijk, maar probeer ook iets met de kinderen te doen. Start een tik-activiteit met de kinderen en zorg ervoor dat ze enthousiast in beweging komen. Je hebt natuurlijk wel een voorbeeldfunctie.’

Dagelijkse handelingen

Miranda heeft nog meer tips die je vooral op peutergroepen kunt implementeren. ‘Laat kinderen bij het maken van een knutselwerkje bijvoorbeeld niet zitten, maar juist staan aan een lage tafel. Dan kunnen ze gemakkelijk heen en weer lopen om bijvoorbeeld hun kwast af te spoelen. Verder is het heel handig om de kinderen aan het begin van de dag buiten op het pleintje te ontvangen. Dan kunnen ze lekker buitenspelen tot iedereen er is. De dag buiten eindigen is ook een goed idee. En ben je bezig met een thema? Koppel er dan altijd een beweegactiviteit aan. Ook is het nuttig en leuk om naast een bouwhoek en een huishoek een beweeghoek in te richten. Wissel de inrichting regelmatig zodat je steeds andere motorische vaardigheden uitdaagt. Laat kinderen hier over een hekje klimmen of door een tunnel kruipen.’

Maar het belangrijkste van allemaal? ‘De kinderen zo veel mogelijk zelf laten doen,’ aldus Miranda. ‘Het is makkelijk om ze aan de hoge tafel te tillen, want zelf klimmen duurt lang. Besef dan wel dat je ze hiermee een hele leerzame ervaring ontzegd.’