Judith Kuiten is expert in de kinderopvang. Ze komt regelmatig in aanraking met managers die overstelpt worden door alle nieuwe wet- en regelgeving. ‘Tijdens de invoering van de wet IKK in 2018 kwamen er ontzettend veel dingen op hun bordje terecht. Zo moesten ze onder andere gaan nadenken over de verplichte pedagogisch coach, babyscholing, de taaleis en het toewijzen van mentoren aan ieder kind. Deze wijzigingen werden niet van de ene op de andere dag ingevoerd. Sommige zaken konden wachten, maar leidinggevenden moesten toch vooruitdenken. Hoe moesten ze deze nieuwe regels binnen de organisatie implementeren?’

Verwarring over de pedagogisch coach

Een voorbeeld daarvan is de invoering van de pedagogisch coach. Volgens Kuiten een onderdeel waar veel leidinggevenden over aangeven dat het ze is overkomen. Hoewel de maatregel zelf helder was, missen leidinggevenden houvast in de wijze waarop ze hier invulling aan kunnen geven in de praktijk.

‘Op papier waren de zaken al snel goed geregeld, maar de praktijk verliep minder soepel. Er ontstond soms verwarring over de rol van de pedagogisch coach. Helpt deze persoon ook mee op de groep of is hij of zij er alleen om te observeren? Kortom: hoe geef je hier precies invulling aan in de praktijk? Bij sommige organisaties lag er geen goede basisvisie met betrekking tot coaching. Je kunt natuurlijk zeggen: ‘’laten we het gewoon doen en kijken wat werkt.’’ Toch vind ik dat je van tevoren duidelijk moet zijn over de rol van de coach. Veiligheid is tenslotte voorwaardelijk voor leren. Ik zie dat kinderopvangorganisaties hier af en toe nog steeds mee worstelen.’

Omgaan met nieuwe wetgeving

Kuiten heeft een aantal tips om met die steeds veranderende wetgeving om te gaan. ‘De tendens die ik tegenwoordig zie bij coaches, managers, en leidinggevenden is dat ze nog harder gaan werken als ze het drukker krijgen. Ze geven zelf aan veelal bezig te zijn met het blussen van brandjes.

Dit heeft een averechts effect. Het gevaar hiervan is dat men de tijd niet meer neemt voor dat overstijgende reflectiemoment, terwijl dat juist heel belangrijk is. We gunnen onszelf die rust niet, terwijl ik er heilig van overtuigd ben dat het juist tijd zal opleveren. Even die pas op de plaats maken en boven de situatie gaan hangen dus.’

Waar heb je invloed op?

Hoe je dat doet legt Kuiten graag uit. ‘Geef jezelf tijd om te focussen. Dit kan één uur per maand zijn of een paar minuten per week. Als je op die momenten maar kijkt naar wat echt belangrijk is en keuzes maakt. Welke veranderingen komen eraan? Welke dingen moeten nu gebeuren en wat kan nog even wachten? Je kunt beter één ding heel goed doen dan drie dingen half. Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar zaken waar je wel invloed op hebt. Die babyscholing is verplicht, maar hoe je het uitrolt binnen de organisatie daar ben je helemaal vrij in. Dit vraagt dus om het ontwikkelen van visie. Gaan we hier interne mensen voor opleiden of doen we dit via een extern bureau? Kijk wat die nieuwe regelgeving betekent en hoe dat zich verhoudt tot jullie kernwaarden. Bewust keuzes maken draagt bij aan een gevoel van houvast.’

Laat pedagogisch professionals kiezen

Volgens Kuiten kan het helpen om daar waar mogelijk, alle medewerkers mee te nemen in de beslissingen.

‘Het is belangrijk om pedagogisch professionals op de hoogte te blijven stellen van nieuwe wet- en regelgeving. Het is namelijk niet vanzelfsprekend dat iedereen hiervan af weet. Als ze niet weten waarom er een verandering plaatsvindt, is er sprake van weinig betrokkenheid. Hierdoor neemt de veranderbereidheid af.

Als je pedagogisch professionals meeneemt in het proces, kweek je meer begrip voor de situatie. Vooral als de professionals daar zelf keuzes over kunnen maken. Vergelijkbaar met het toepassen van kinderparticipatie: leg uit welke veranderingen eraan komen en binnen welke kaders er kan worden meegedacht.’

Kuiten geeft een voorbeeld hoe je dit zou kunnen doen. ‘Dit kan een jaarlijkse bijeenkomst zijn. Een interactieve vergadering waarin je medewerkers informeert, maar ze dus vooral ook stimuleert om daar waar mogelijk mee te denken en input te leveren. Leg bijvoorbeeld een aantal opties voor aan de medewerkers en vertel wat er kan. Welke aanbieders zijn er en welke babyscholing past het best bij de organisatie? Laat ze gezamenlijk die beslissing nemen. Op deze manier zijn ze gemotiveerder om de cursus te volgen.’

Wees helder en transparant

Ook in het nieuws wordt veel gesproken over de kinderopvang. Het is iets dat de politiek bezighoudt. Dit kan soms voor verwarring zorgen. Wordt kinderopvang gratis? En voorschoolse educatie voor peuters vanaf drie jaar misschien verplicht?

Volgens Kuiten is transparantie bij deze vraagstukken ontzettend belangrijk. ‘Pedagogisch professionals krijgen van alles mee in het nieuws. Daar hebben ze vragen over en het is belangrijk om daar helder over te zijn. Vertel bijvoorbeeld dat jullie alles in de gaten houden en dat iedereen op tijd wordt geïnformeerd als de tijd daar is.’

Klinkt ontzettend simpel, maar toch wordt deze stap volgens Kuiten vaak overgeslagen. ‘Het gaat eigenlijk om het besef dat iedereen behoefte heeft aan duidelijkheid en leiding. Durf daarom die keuzes gewoon te maken. Vertel waarom jullie bepaalde dingen wel doen en waarom andere dingen verplaatst worden naar een (midden) langere termijn. Dat is niet alleen belangrijk voor de pedagogisch professional maar ook voor jezelf als leidinggevende.’