Patrick van Hees is geluksexpert, hij deed veel onderzoek naar geluk en publiceerde er vier boeken over. ‘Veel mensen denken dat hun eigen omgeving de grootste invloed heeft op het geluk dat ze ervaren, maar dat is meestal niet het geval. Het verschil in geluk tussen mensen wordt maar voor vijftien tot twintig procent verklaard door omgevingsfactoren. Je hebt dus geen groter huis of een duurdere vakantie nodig. Je hebt meer kans op meer geluk als je jezelf richt op je eigen gedrag en gedachten.’

Hoe scoor jij op het gebied van geluk?

Hoe dat zit, legt Patrick graag uit. ‘Geluk is voor iedereen verschillend. Toch hebben we na jaren onderzoek 28 elementen vastgesteld die verklaren waarom iemand gelukkig is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een betekenisvol leven, goed kunnen ontspannen, waardering voelen, het onderhouden van relaties, goed slapen, omgaan met tegenslagen en doen waar je goed in bent. Als je meer over deze 28 elementen wilt weten, kun je de online Cambridge Happiness Profiler (CHAP) invullen. Dit geeft inzicht in hoe jij scoort op al deze 28 elementen en resulteert in een persoonlijk geluksrapport, waarin jij wordt vergeleken met andere mensen. Zo kun je erachter komen of je al goed bezig bent op het gebied van geluk of nog ergens aan zou kunnen werken. Tot op zekere hoogte kun je al deze elementen namelijk trainen en ontwikkelen. Op deze manier vergroot je je eigen kans op geluk.’

Stress is ook positief

Wat kun je als pedagogisch professionals tijdens en na je werk doen om meer geluk te ervaren? Patrick: ‘Werk- en privégeluk gaan hand in hand. Je kunt deze twee zaken niet los van elkaar zien. Als er thuis iets vervelends is gebeurd, kan dit effect hebben op je werk en andersom net zo. Ik hoor vaak dat er in de kinderopvang veel werkdruk en stress wordt ervaren. Nu wordt er vaak negatief over stress gesproken, maar deze spanning kan ook positief zijn. Stress geeft namelijk levenskracht. Ons lichaam produceert adrenaline en cortisol en helpt je om beter waar te nemen, goed te presteren en meer werk te verzetten.’

Is stress dus alleen maar goed? ‘Niet als het negatieve stress is,’ vertelt Patrick. ‘En het wordt pas echt een probleem als je niet meer van de spanning afkomt.’ Wat volgens van hem kunt doen om stress te reguleren? ‘Het is de truc om je ook tijdens je werk te ontspannen, bijvoorbeeld door je sterktes meer te gebruiken of meer autonomie voor jezelf te creëren. Dan kost het je allemaal minder energie en is de kans op burnout-signalen kleiner. Ná je werk zou je aan lichaamsbeweging of mindfulness kunnen doen. Ga echt op zoek naar iets dat het beste bij jou past. Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar de manier waarop je pauzeert. Als je de pauzetijd gebruikt om alleen maar op je telefoon te kijken, hebben je hersenen nog steeds geen rust. Je moet je werkgeheugen even leegmaken. Luister naar rustige muziek zonder verstaanbare zang, ga buiten een rondje lopen of eet vol aandacht dat lekkere broodje op dat je vanochtend bij de bakker hebt gehaald.’

Kun je genieten tijdens het werk?

Patrick: ‘Wanneer stond je nou eens echt stil om een gemeend compliment in ontvangst te nemen of jezelf een schouderklopje te geven? Mensen die zich gewaardeerd voelen zijn doorgaans gelukkiger. Laat het de volgende keer dus helemaal binnenkomen als die ouder zijn waardering voor je uitspreekt of een kindje dat laat blijken. Het is ook belangrijk om te genieten van de kleine dingen en ik weet dat die er in de kinderopvang zeker zijn. Dat verlegen meisje dat onverwachts bij je op schoot kruipt. Die twee kinderen die ademloos naar je verhaaltje luisteren. Als pedagogisch professional krijg je dankzij deze mooie momenten gelijk een beloning voor al het harde werk dat je doet. Daarnaast geef je de kinderen een goede basis mee. Eén van de 28 elementen die daarbij past is het gevoel dat dat wat je doet, betekenis heeft, dat het effect verder gaat dan puur je eigen belang. Pedagogisch professionals weten dat hun werk heel veel nut heeft voor de samenleving en kunnen daar dus veel zingeving uithalen.’

Wees een beetje egoïstisch

Volgens Patrick zijn pedagogisch professionals vaak hele lieve mensen. ‘Je hebt niet voor niets voor deze opleiding gekozen. Je wil graag voor anderen zorgen. Toch zit daar wel een gevaar aan. De valkuil is namelijk dat je minder goed voor zichzelf kan zorgen. Op lange termijn kan dit je eigen geluk in de weg gaan staan. Om gelukkig te zijn, moet je namelijk een klein beetje egoïstisch kunnen zijn. Hiermee bedoel ik dat je ook nee moet kunnen zeggen als je ergens geen zin in hebt. Je moet je eigen behoeften ook geregeld voorop kunnen stellen. Als je dit niet gewend bent, kan dit veel energie kosten en je uiteindelijk ook minder gelukkig maken.’

Wees dankbaar voor de dingen die je wel hebt

Iets anders waar we soms niet (genoeg) bij stilstaan volgens Patrick is dankbaarheid. ‘In onze zoektocht naar geluk willen we vaak allerlei dingen veranderen, maar ik zou zeggen: kijk ook eens naar de dingen die er al zijn. Wat gaat er goed en hoe kun je dit in stand houden? Wees daar gewoon dankbaar voor. Een lijfspreuk die ik hierbij passend vind is: je bent het gelukkigst als het overtollige niet wordt verlangd en het noodzakelijke niet ontbreekt.’