Piramide, het meest gebruikte VVE-totaalprogramma voor kinderen van 0 tot 7 jaar bestaat uit elf thema’s waarin projecten uitgewerkt zijn. Het dekt alle SLO-doelen en is met name effectief op het cognitieve vlak. Piramide is de enige VVE-methode met een digitale versie waarin je eenvoudig de projecten en activiteiten kunt plannen. Piramidetrainer Sanne van Mulligen licht toe: ‘Het is geen kant-en-klare methode. Pedagogisch medewerkers leren een beredeneerd aanbod te maken die aansluit bij de ontwikkelbehoeften van de kinderen in de eigen groep.’ Elk project is opgebouwd uit vier heldere stappen: oriënteren, demonstreren, verbreden en verdiepen. ‘Dit geeft de pedagogisch medewerker richting en houvast om met het programma te werken’, legt Sanne uit. De activiteiten stimuleren de ‘onderzoekende houding’ bij de kinderen; de pm’er spreekt de creativiteit aan, laten kinderen samenwerken. Daarnaast besteden de pm’ers aandacht aan metacognitieve vaardigheden van de kinderen zoals anticiperen en reflecteren. Sanne: ‘Piramide biedt een duidelijke structuur van de dag en soepele overgangen door visuele en auditieve ondersteuning. Binnen de projecten is er veel aandacht voor het stimuleren van de woordenschat, een belangrijke basis. Kinderen die extra aandacht nodig hebben, krijgen ondersteuning in de vorm van tutoring. Spel blijft hierbij de motor voor ontwikkeling.’

‘Kleurrijk, overzichtelijk en makkelijk toepasbaar’, zo beschrijft trainer Viola Kruithof het totaalprogramma Uk & Puk voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Elk thema duurt zes weken, waarin twaalf activiteiten centraal staan waarvan er elke week twee worden aangeboden. Ze zijn zowel voor de kleine als grote groep individueel toepasbaar en waarborgen de SLO-doelen. Ook is er differentiatie in leeftijd; de activiteiten worden uitgewerkt voor de baby,- dreumes- en peuterleeftijd. Het is met name gericht op rekenprikkels en de motorische, sociaal-emotionele en taalontwikkeling.

Viola: ‘Uk & Puk biedt richting en houvast voor de pm’er. Hoe leidt je de activiteiten in? Wat doe je in de activiteit? En hoe rond je af? Het is inzichtelijk welke ontwikkelingsgebieden je met de activiteiten stimuleert. Daarbij is de inbreng van het kind leidend.’

In de activiteiten staat de pop Puk centraal en die vormt de schakel tussen de kinderen en de pm’er. ‘Voor kinderen kan via een pop praten soms makkelijker zijn dan tegen een volwassene. Pas als een kind emotionele veiligheid ervaart, is er ruimte voor de ontwikkeling’, legt Viola uit. Uk & Puk werkt vanuit de kracht van de herhaling. ‘Herhaling geeft een gevoel van veiligheid; kinderen ervaren dat ze de activiteit aankunnen en dat is goed voor hun zelfvertrouwen.’

Startblokken is het spelgeoriënteerd totaalprogramma voor kinderen van 0 tot 8 jaar. Het bevat een werkwijze om betekenisvolle spelactiviteiten te ontwerpen die afgestemd zijn op interesse, enthousiasme en actieve betrokkenheid van kinderen. Spelontwikkeling is het uitgangspunt en er wordt gewerkt met de 3B’s: betekenisvolle activiteiten, bemiddelende rol van de volwassenen en brede ontwikkeling. De pm’er leert aan te sluiten bij wat die de kinderen ziet doen en hoort zeggen. Aan de hand van deze observaties ontwerpt en bereidt de pm’er activiteiten voor die hij of zij vervolgens uitvoert op de groep.

‘Het is belangrijk goed waar te nemen wat kinderen doen en zeggen, en wat hun interesse heeft. Door te kijken naar wat ze al kennen en kunnen, niet naar wat ze nog niet kunnen’, legt Startblokkentrainer Sandra Broers uit. ‘Om dit op een goede manier te doen is er ook aandacht voor interactie, observeren, evalueren en reflecteren met de centrale vragen: wat heb ik gezien en wat betekent dat voor mijn volgende thema, activiteiten en mijn rol als pm’er? De pm’er gaat hierop aansluiten, uitbreiden, toevoegen en verdiepen met de inzet van betekenisvolle thematische en doelgerichte activiteiten. De pm’er geeft gerichte begeleiding. Hierbij is de interactie tussen kinderen onderling en samen met de pm’er essentieel.’

De aandacht ligt in de basistraining niet op de pedagogisch-educatieve vaardigheden van pm’ers in de VVE, maar op wat een kind nodig heeft om zich te kunnen ontwikkelen en op welke rol de pm’er speelt in de ontwikkeling van het kind. Aan bod komen onder andere de talentendriehoek, 3V’s (verkennen, verbinden en verrijken) en de zes interactievaardigheden. De pm’er kan kinderen een stap verder brengen in hun ontwikkeling door te verkennen waar de interesse ligt, deze verbinden aan een activiteit en een ontwikkelingsdoel stellen om de activiteit te verrijken. ‘Kenmerkend voor de basistraining is dat pm’ers heel bewust leren kijken naar het spel van kinderen en leren dit spel te verrijken’, licht trainer Merel van der Woude toe. ‘Elke routine, zoals jassen aantrekken of eten en drinken, vormt een kansrijk moment voor leren en ontwikkelen. De pm’er leert deze momenten te benutten en organiseert betekenisvolle speel-leeractiviteiten.’

Ze vervolgt: ‘Ik ben zelf nauw betrokken bij het onderwerp interactief voorlezen/werken met boeken. Goede prentenboeken zijn een verrijking van elk thema. Samen praten over en genieten van mooie verhalen is onmisbaar voor de taalontwikkeling, begrijpend luisteren en het denken.’ Na de basistraining zijn pm’ers startbekwaam voor het werken in de VVE, een uitkomst wanneer er binnen de organisatie met verschillende VVE-programma’s wordt gewerkt. En voor het vergroten van de pedagogisch-educatieve vaardigheden van pm’ers. Zij kunnen naast de basistraining de zogenaamde koptraining volgen van het programma waarmee ze werken. Dit is een verkorte versie van de reguliere training.