Gratis kinderopvang bestaat niet. Toch adverteerden twee eigenaren van een buitenschoolse opvang in Zoetermeer met deze aanbieding. In werkelijkheid werden er meer uren opvang opgeschreven dan er plaatsvonden. Frappant is dat deze ondernemers eerder dezelfde truc hebben uitgehaald, waarbij ze ouders voor duizenden euro dupeerden. Desondanks kon het duo opnieuw toeslaan.

Het gebruik van kinderopvang is in het derde kwartaal van 2014 niet veel veranderd ten opzichte van het tweede kwartaal. Maar vergeleken met hetzelfde kwartaal in 2013 valt op hoe groot de vraaguitval is van kinderen uit gezinnen met een lager en modaal inkomen ten opzichte van de hogere inkomens. Dit blijkt uit de kwartaalcijfers die minister Asscher publiceerde.

Bureau Buitenhek durft de prognose wel aan dat er in 2015, net als in de afgelopen twee jaar, een forse begrotingsmeevaller ontstaat op de kinderopvangportefeuille. Dat komt omdat het Rijk uitgaat van een groei van het aantal kinderen met toeslag in 2015 en de jaren daarna. Buitenhek houdt rekening met een meevaller van tenminste 100 miljoen euro.

Met het aannemen van de Verzamelwet 2015, is het voor gastouders mogelijk om samen op één adres geregistreerd te staan. Daarmee kunnen een echtpaar en/of huisgenoten allebei als gastouder werkzaam zijn op hetzelfde adres. Dat betekent echter niet dat er twee keer zoveel kinderen opgevangen mogen worden. De eis van maximaal zes kinderen blijft in stand.

In de kinderopvang schrikken we al lang niet meer van de harde cijfers. Het gemiddelde bedrijfsresultaat voor belastingen is bijna 150 duizend euro negatief. De meeste kinderopvanginstellingen voldoen niet aan de minimumeisen voor solvabiliteit en liquiditeit. Brancheorganisatie Kinderopvang en Waarborgfonds Kinderopvang luiden de noodklok. ‘Er zit geen enkel vet meer op de botten. Kinderopvangondernemers houden het zo uiteindelijk niet vol’, zegt Lex Staal, directeur van de Brancheorganisatie.

Vraaguitval in de kinderopvang grijpt niet overal even hard om zich heen. De regionale verschillen zijn groot. Onderzoeksbureau Buitenhek heeft de vraaguitval in 2013 per gemeente in beeld gebracht. De vier krimpkoplopers zijn hetzelfde als in 2012: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Almere. Maar in Rotterdam liep de vraag naar kinderopvang het meest terug.

Kinderopvangorganisaties zetten in op kwaliteit en verbeteringen. Door de zorgelijke financiële ontwikkelingen is er echter bijna geen investeringsruimte meer. De reserves waarop de sector teert zijn uitgeput. Mocht de vraag weer aantrekken, dan kunnen organisaties hierop niet meer inspelen. Investeringen in verplichte wijzigingen van het kabinet zijn bijna niet meer mogelijk. 'Organisaties dragen de sporen van de bezuinigingen van de overheid op de kinderopvangtoeslag en de werkloosheid onder ouders met jonge kinderen.’

Hoe komt de opvang van peuters eruit te zien? Het Ministerie van Sociale Zaken is, onder leiding van minister Asscher, al jaren bezig met de harmonisatie van peuteropvang. Maar zijn plannen gaan voor branchepartijen in de kinderopvang en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) niet ver genoeg. Zij zien liever gratis dagdelen voor alle peuters. Dat is volgens Asscher financieel absoluut niet haalbaar.

In opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken heeft onderzoeksbureau Panteia onderzocht aan welke regels medewerkers en houders in de kinderopvang zich het meeste storen. Ook bekeek het bureau wat deze regeldruk feitelijk kost in euro's, zowel voor de dagopvang en het peuterspeelzaalwerk als de bso en de gastouderopvang. Panteia deelde de regeldruk in verschillende categorieën: de administratieve lasten, financiële regeldruk, inhoudelijke nalevingskosten en toezichtslasten. Bekijk de tien meest ergerlijke regeltjes.

Zowel de Brancheorganisatie Kinderopvang als de Vereniging GastOuderBranche uit haar zorgen over het plan van Asscher om het systeem van kinderopvangtoeslag volledig te reorganiseren. Beide organisaties zijn bang dat het plan extra lasten oplevert voor de kinderopvang.