Over de ontdektuinen van SKA Kinderopvang

“Kinderen zijn heel creatief met alleen een tak, een kuiltje in het zand, wat water en blaadjes. Binnen de kortste keren is de “heksensoep” klaar!”, grapt Miranda Bron, ambassadeur Gezonde Kinderopvang en moestuincoach.
Dit illustreert de pedagogische gedachte achter de ontdektuinen van Ska Kinderopvang, die gebaseerd zijn op de Reggio Emilia-visie. In dit Noord-Italiaanse stadje hervormden rond 1945 ouders hun eigen kleuterschool.

Het proces van leren stond centraal en niet het resultaat. De natuur is het uitgangspunt met verschillende ruimtes, zoals een zandspeelplaats, waterplaats, moestuin, verstopbos en klauterheuvel. Dit geeft kinderen de mogelijkheid om ontdekkend te spelen, met wat er aan natuurlijke materialen voor handen is. Dit prikkelt de fantasie en geeft een impuls aan de spelontwikkeling.

Zelf klimmen en klauteren

Een ontdektuin zorgt er ook voor dat de kinderen meer bewegen. Miranda licht toe: “Wij hebben geen speeltoestellen, maar werken met hoogteverschillen, zodat kinderen zelf kunnen klimmen en klauteren.” Dit sluit aan bij het thema risicovol spel van Gezonde Kinderopvang: een ontdektuin daagt kinderen uit om het zelf te proberen en daarbij een klein beetje risico te nemen.
Dit is goed voor het zelfvertrouwen en de motoriek. Medewerkers lezen op de groepen regelmatig iets over buitenspelen en risicovol spel in ons medewerkersmagazine. Via scholing met filmopnames krijgen medewerkers voorbeelden en informatie over hoe je met kinderen kunt spelen en hoe je hen begeleidt bij buitenspel.”

Hoe reageren ouders hierop? Miranda legt uit: “We merken eigenlijk dat ouders zich vooral zorgen maken dat hun kind vies wordt. We geven daarom altijd een rondleiding en vertellen onder andere van alles over de tuin. Ook geven we duidelijke instructies mee. Zodat kinderen niet hun nieuwste kleding dragen en altijd een droog setje kleding bij zich hebben. Doordat ouders vanaf het begin op de hoogte zijn, creëren we begrip. Natuurlijk delen we ook foto’s van de kinderen in de tuin. Ouders zien dan zelf dat het plezier er vanaf spat bij hun kind en meestal zijn ze dan snel overtuigd.”

Zaadjes planten

Een ontdektuin heeft nog meer voordelen voor een gezonde ontwikkeling. Miranda vertelt enthousiast over het project ‘Uit de grond op je bord’. Elke kinderopvanglocatie kreeg zaadjes voor de moestuin. Doordat de kinderen het proces meekrijgen van planten tot oogsten en opeten, leren ze al jong van alles over groente en fruit. “De kans dat ze later zelf aan de slag gaan met gezond eten is hierdoor groter. Wij planten letterlijk en figuurlijk de zaadjes voor een gezonde leefstijl,” benadrukt Miranda. “We zijn er trots op dat we ons een Gezonde Kinderopvang mogen noemen.”

Ook is de ontdektuin goed voor de sociaalemotionele ontwikkeling. Miranda vertelt: “Soms mislukt er wel eens wat. Een radijs die niet groeit, of een snoeppaprikaatje dat nog wat langer aan de tak moet blijven. Zo leren kinderen niet alleen veel over de natuur, maar ook over omgaan met teleurstellingen en successen.”

Slecht weer bestaat niet

“Ons motto is: slecht weer bestaat niet, alleen slechte kleding”, zegt Miranda. Voor het draagvlak onder medewerkers is ondersteuning daarom belangrijk. Zij zijn immers opgeleid om met kinderen te werken, niet per se om iets met de natuur te doen. Omdat het idee is dat ze ook met slecht weer naar buiten gaan, is op elke locatie regenkleding beschikbaar. En voor de allerkleinsten zijn er kruippakjes.

Daarnaast betrekt Miranda medewerkers door gezamenlijk het tuinplan te maken. Welk gewas moet waar komen? Miranda zorgt ervoor dat het tuinplan er ligt vóór het teamoverleg, zodat medewerkers het delen binnen de locatie waar ze werken. Ook deelt ze tips en foto’s om collega’s te inspireren. Om te zorgen voor extra budget, heeft ze de stimuleringsbijdrage ‘Lekker naar buiten!’ aangevraagd van maximaal 550 euro voor het organiseren van een activiteit rond moestuinieren, koken of een excursie.

Zelf aan de slag

Niet alleen kinderen en ouders, ook medewerkers zijn enthousiast over de getransformeerde buitenruimte. Vanaf het begin hebben ze meegedacht over wat er nodig was om van de ontdektuin een succes te maken. Ze krijgen veel energie van de kinderen die buiten van alles ondernemen. “En de ontdektuin is ook veel leuker om naar te kijken, dan een vlak stuk gras,” lacht Miranda. Voor kinderopvanglocaties die ook aan de slag willen, heeft Miranda nog een tip: “Denk niet dat het veel gedoe is. Dit valt erg mee. De eerste stap is om met een tuinarchitect, om tafel te gaan zitten. Maar je kunt zelf ook laagdrempelig beginnen. En met kosteloze materialen. Leg een paar oude autobanden neer en neem wat oude grote takken mee. De kinderen maken er voor je het weet een leuk spel van!”

Ga ook aan de slag met Gezonde Kinderopvang

Gezonde Kinderopvang maakt aandacht voor gezonde leefstijl vanzelfsprekend. Want elk kind verdient een gezonde start! Met Gezonde Kinderopvang werken organisaties structureel aan een gezonde leefstijl van kinderen en deskundigheid van medewerkers. Het programma Gezonde Kinderopvang ondersteunt kinderopvangorganisaties met een leertraject en een praktisch stappenplan. Zo zorgen we samen dat kinderen opgroeien in een gezonde en veilige omgeving waar medewerkers zelf een gezond voorbeeld zijn. Wil je ook aan de slag? Kijk op www.gezondekinderopvang.nl en laat een medewerker opleiden tot coach.